«سعد بن حرث» استاندار آذربایجان در زمان امام علی علیه‌السلام که در حمله نخستین به شهادت رسید

معرفی یاران‌شیدای امام حسین علیه‌السلام/۴۵

«سعد بن حرث» استاندار آذربایجان در زمان امام علی علیه‌السلام که در حمله نخستین به شهادت رسید

او از جمله غلامان آزاد شده امام علي عليه‌السلام نيز بوده است. او را از شرطة الخميس (همراهان امام علي عليه‌السلام) دانسته‌اند. او در زمان حكومت مولي از طرف آن حضرت به عنوان والي و استاندار آذربايجان منصوب شده است.

گروه معارف هوران: رهبران بزرگ – در راه حق يا باطل – همواره ياراني داشته‌اند كه آنها را در تحقق بخشيدن به اهدافشان ياري مي‌كرده‌اند. اكنون سخن از ياران بزرگ مجاهدي است كه عقل بشري از درك مقامش عاجز است. او امام به حقي است كه همواره به سيره رسول خدا صلي الله عليه و آله و اميرمؤمنان عليه‌السلام راه مي‌پيموده است. همان گونه كه شناخت رسول خدا صلي الله عليه و آله ميسر نيست، كمال حسين عليه‌السلام هم مانع درك واقعيت آن خليفة الله است. هر كس كه از انسانيت، مردانگي و غيرت ديني سخن مي‌گويد، اگر با تاريخ اسلام آشنا باشد، ناخودآگاه نام حسين عليه‌السلام به ذهن او پاي مي‌نهد.

هر يك از ياران امام در كربلا به گونه‌اي جلوه‌گر شدند تا آينه‌اي از يك يا چند ويژگي امام خود باشند. همان یارانی که وقتی بزرگ مرد تاريخ اسلام، حسين بن علي عليهم السلام، از همراهان خود بيعت برداشت و فرمود راه بر شما باز است، آن‌ها در پاسخ گفتند: «الحمد لله الذي شرفنا بالقتل معك و لو كانت الدنيا باقية و كنا فيها مخلدين الآثرنا النهوظ معك علي الاقامة فيها؛ خدا را سپاس كه اين شرافت را به ما نصيب كرد كه در كنار شما به شهادت رسيم و اگر دنيا باقي باشد و ما در جاودان باشيم، قيام با شما را بر ماندن در اين دنيا ترجيح مي‌دهيم» و البته امام عشاق نیز در تمجید از این سخن یاران باوفایش حجت را تمام کردند و فرمودند: من ياراني باوفاتر و بهتر از اصحاب خود نمي‌شناسم، و اهل بيتي نيكوكارتر و وابسته‌تر از اهل بيت خويش سراغ ندارم، پس خداوند همه شما را جزاي خير عطا كند».

سخن از عشق بازی یاران حضرت حسین بن علی علیهم السلام حتما در این مقال کوتاه نمی‌گنجد که فقط شمه‌ای کوچک از آن در شب عاشورای تاریخ‌ساز، گوهر پاک وجودی عشاق آن امام همام را طی سالیان متمادی صیقل داده و سبب پرورش روح‌های بلند گشته است.

گروه معارف هوران قصد دارد به عدد مشهور تعداد یاران حضرت امام حسین علیه السلام یعنی ۷۲، هر روز تا پایان محرم سال ۱۴۴۶ هـ.ق به معرفی یکی از یاران شیدای حسین علیه السلام بپردازد. ترتيب نام ياران امام در اين سلسله مطالب، بر مبناي زمان شهادت آنهاست که صد البته ما نمي‌توانيم سخن از ياران امام را بر مبناي مقام و مرتبه آنها، يا دوري و نزديكي معنوي آنها نسبت به ساحت مقدس حضرت اباعبدالله الحسين عليه‌السلام بيان كنيم. این سلسله مطالب برگرفته از کتاب گرانسنگ ياران شيداي حسين بن علي علیهما السلام اثر استاد گرانقدر اخلاق حجت الاسلام والمسلمین مرتضی آقاتهرانی است. استاد طبق آنچه که در مقدمه این کتاب آمده بحث از ياران امام را در سه بخش مورد توجه قرار داده‌است: ۱. سفيران امام (زمينه‌سازان قيام)؛ ۲. اصحاب و ياران امام در كربلا؛ ۳. ياري‌كنندگان امام پس از نهضت حسيني.

قسمت چهل و پنجم این سلسله مطالب که به جناب سعد بن حرث سلام‌الله‌علیه از یاران امام حسین علیه‌السلام در دشت کربلا اختصاص دارد را در ادامه از نظر می‌گذرانید:

یاران و اصحاب امام

سعد بن حرث مولي علي بن ابي‌طالب

اشاره

«سعد» فرزند «حرث» (حارث) بوده است. عده‌اي از مورخان او را از صحابه رسول الله صلي الله عليه و آله دانسته‌اند(۱). در حالي كه او از جمله غلامان آزاد شده امام علي عليه‌السلام نيز بوده است(۲). او را از شرطة الخميس (همراهان امام علي عليه‌السلام) دانسته‌اند. او در زمان حكومت مولي از طرف آن حضرت به عنوان والي و استاندار آذربايجان منصوب شده است(۳). پس از مولي علي عليه‌السلام او از ملازمان امام مجتبي عليه‌السلام بوده و سپس امام حسين عليه‌السلام را تا كربلا همراهي كرده است(۴).

شهادت سعد بن حرث

سعد از زمره كساني است كه به فيض شهادت رسيده است. ابن‌شهر آشوب ادعا كرده كه او در حمله نخستين به شهادت رسيده است ولي ديگر مورخان نامي از او نبرده‌اند(۵).

ادامه دارد

—————————————

پی نوشت‌ها:
(۱) الاصابة في تمييز الصحابة، ج ۳، ص ۴۲
(۲) منتهي الآمال، ج ۱، ص ۶۵۴
(۳) مستدركات علم رجال الحديث، ج ۴، ص ۲۷
(۴) ابصار العين، ص ۹۶
(۵) ابصار العين، ص ۹۶

———————————————–