«عبدالله بن يزيد بن ثبيط» که همراه با پدر و برادرش در کربلا به شهادت رسید

معرفی یاران شیدای امام حسین علیه‌السلام/۲۶

«عبدالله بن يزيد بن ثبيط» که همراه با پدر و برادرش در کربلا به شهادت رسید

«عبدالله» برادر «عبيدالله» است. آنها از فرزندان «يزيد بن ثبيط» و از شيعيان اهل بصره بوده‌اند.

گروه معارف هوران: رهبران بزرگ – در راه حق يا باطل – همواره ياراني داشته‌اند كه آنها را در تحقق بخشيدن به اهدافشان ياري مي‌كرده‌اند. اكنون سخن از ياران بزرگ مجاهدي است كه عقل بشري از درك مقامش عاجز است. او امام به حقي است كه همواره به سيره رسول خدا صلي الله عليه و آله و اميرمؤمنان عليه‌السلام راه مي‌پيموده است. همان گونه كه شناخت رسول خدا صلي الله عليه و آله ميسر نيست، كمال حسين عليه‌السلام هم مانع درك واقعيت آن خليفة الله است. هر كس كه از انسانيت، مردانگي و غيرت ديني سخن مي‌گويد، اگر با تاريخ اسلام آشنا باشد، ناخودآگاه نام حسين عليه‌السلام به ذهن او پاي مي‌نهد.

هر يك از ياران امام در كربلا به گونه‌اي جلوه‌گر شدند تا آينه‌اي از يك يا چند ويژگي امام خود باشند. همان یارانی که وقتی بزرگ مرد تاريخ اسلام، حسين بن علي عليهم السلام، از همراهان خود بيعت برداشت و فرمود راه بر شما باز است، آن‌ها در پاسخ گفتند: «الحمد لله الذي شرفنا بالقتل معك و لو كانت الدنيا باقية و كنا فيها مخلدين الآثرنا النهوظ معك علي الاقامة فيها؛ خدا را سپاس كه اين شرافت را به ما نصيب كرد كه در كنار شما به شهادت رسيم و اگر دنيا باقي باشد و ما در جاودان باشيم، قيام با شما را بر ماندن در اين دنيا ترجيح مي‌دهيم» و البته امام عشاق نیز در تمجید از این سخن یاران باوفایش حجت را تمام کردند و فرمودند: من ياراني باوفاتر و بهتر از اصحاب خود نمي‌شناسم، و اهل بيتي نيكوكارتر و وابسته‌تر از اهل بيت خويش سراغ ندارم، پس خداوند همه شما را جزاي خير عطا كند».

سخن از عشق بازی یاران حضرت حسین بن علی علیهم السلام حتما در این مقال کوتاه نمی‌گنجد که فقط شمه‌ای کوچک از آن در شب عاشورای تاریخ‌ساز، گوهر پاک وجودی عشاق آن امام همام را طی سالیان متمادی صیقل داده و سبب پرورش روح‌های بلند گشته است.

گروه معارف هوران قصد دارد به عدد مشهور تعداد یاران حضرت امام حسین علیه السلام یعنی ۷۲، تا پایان محرم سال ۱۴۴۶ هـ.ق به معرفی یکی از یاران شیدای حسین علیه السلام بپردازد. ترتيب نام ياران امام در اين سلسله مطالب، بر مبناي زمان شهادت آنهاست که صد البته ما نمي‌توانيم سخن از ياران امام را بر مبناي مقام و مرتبه آنها، يا دوري و نزديكي معنوي آنها نسبت به ساحت مقدس حضرت اباعبدالله الحسين عليه‌السلام بيان كنيم. این سلسله مطالب برگرفته از کتاب گرانسنگ ياران شيداي حسين بن علي علیهما السلام اثر استاد گرانقدر اخلاق حجت الاسلام والمسلمین مرتضی آقاتهرانی است. استاد طبق آنچه که در مقدمه این کتاب آمده بحث از ياران امام را در سه بخش مورد توجه قرار داده‌است: ۱. سفيران امام (زمينه‌سازان قيام)؛ ۲. اصحاب و ياران امام در كربلا؛ ۳. ياري‌كنندگان امام پس از نهضت حسيني.

قسمت بیست و ششم این سلسله مطالب که به جناب عبدالله بن يزيد بن ثبيط سلام‌الله‌علیه از یاران امام حسین علیه‌السلام در دشت کربلا اختصاص دارد را در ادامه از نظر می‌گذرانید:

اصحاب و ياران امام

عبدالله بن يزيد بن ثبيط

اشاره

«عبدالله» برادر «عبيدالله» است. آنها از فرزندان «يزيد بن ثبيط» و از شيعيان اهل بصره بوده‌اند. نام پدر عبدالله را بدر بن رقیط(۱) و زید(۲) بن ثبیط(۳)(۴) و یزیدبن نبیط(۵) نیز نقل کرده‌اند.

لازم به توضیح است که پدرش «یزید بن ثبیط قیسی عبدی» نیز جزو شهیدان کربلا است.

حضور در کربلا

عبدالله بن یزید بن ثبیط در بصره زندگی می‌کرد و پس از آنکه امام حسین علیه السلام هنگامی که در مکه بود از اهل بصره استمداد کرد، همراه برادر و پدرش، برای یاری آن حضرت از آن شهر خارج شد(۶) و در مکه به کاروان امام حسین علیه السلام پیوست(۷) وی همراه امام علیه السلام بود تا در روز عاشورا، در نخستین حمله سپاهیان ابن سعد، به یاران حسین علیه‌السلام، شهید شد.(۸)

زیارتنامه عبدالله

در زیارت ناحیه درباره وی و برادرش چنین آمده است: «السَّلامُ عَلی‌ عبدِالله وَ عُبیدِ الله ابْنَی یزید بْنِ ثُبَیتِ الْقِیسی‌».(۹)

در زیارت رجبیه نیز بر او درود فرستاد شده و نام پدر او بدر بن رقیط آمده که به احتمال زیاد ناشی از تصحیف است.(۱۰)

شعر برادر عبدالله در رثای وی

برادرش عامر بن یزید در رثای او و پدرش، شعر زیر را سرود.

یا فَرْوُ قوُمی فَانْدُبی‌ • خَیر البَریةِ فی الْقُبوُرِ
وَ ابْکی‌ الشَّهیدَ بِعَبْرَةٍ • مِنْ فِیضِ دَمْعٍ ذی‌ دُروُرٍ
وَ ارْثِ الحُسَینَ مَعَ التَفَجُّعِ • وَ الَّتأوُّهِ وَ الَّزفیرِ
قَتَلُوا الْحَرامَ مِنَ الأئِمَةِ • فی الْحَرامِ مِنَ الشُهوُرِ
وَابْکی‌ یزیدَ مُجَدَّلَاً • وَ ابْنَیهِ فی‌ حَرِّ الْهَجیرِ
مُتَزَمِّلینَ دِماؤَهُمْ • تَجری‌ عَلی‌ لَبَبِ النُحوُرِ
یا لَهْفَ نَفْسی‌ لَمْ تَفُزْ • مَعَهُمْ بِجَنَّاتٍ وَ حُورٍ(۱۱)

ای «فَرو» برخیز و بر بهترین کسانِ در گور، – امام حسین علیه السلام و اهل بیت علیهم السلام و اصحابش‌- نوحه کن و با اشک فراوان وریزان بر شهید گریه نما، و برای حسین علیه السلام با آه و سوز و ناله، مرثیه بخوان؛ -بنی امیه‌- صاحب احترامی را از امامان در ماه حرام شهید کردند. و بر یزید -بن ثُبَیطِ عبدی‌- و دو پسرش -عبدالله و عبیدالله‌- که در گرمای نیمروز بر زمین فتاده‌اند گریه کن،آنان که در جامه‌های آغشته به خون گلویشان، پیچیده شدند؛افسوس بر نفس من! که همراهشان به بهشت و حور، نائل نشد.

زیارتنامه عبدالله

در زیارت ناحیه بر وی و برادرش چنین درود فرستاده شده است: «السَّلامُ عَلی‌ عَبْدِالله و عُبَیدِ الله ابْنَی یزِیدِ بْن ثُبَیتِ القَیسی» .(۱۲)(۱۳)

شهادت عبدالله بن يزيد

بنابر نقل سروي، عبدالله در حمله نخستين به فوز شهادت نائل آمده است.(۱۴)

ادامه دارد

——————————————-

پی نوشت‌ها:
(۱) الاقبال، ج۳، ص۳۴۵.
(۲) مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۶۰.
(۳) نفس المهموم، ص۲۶۸.
(۴) رمز المصیبة، ج۲، ص۴۲.
(۵) تاریخ طبری، ج۴، ص۲۶۳.
(۶) تاریخ طبری، ج۴، ص۲۶۳.
(۷) الکامل، ابن اثیر، ج۴، ص۲۱.
(۸) مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۶۰.
(۹) الاقبال، ج۳، ص۷۸.
(۱۰) الاقبال، ج۳، ص۳۵۴.
(۱۱) ابصار العین، ص۱۹۰-۱۹۱.
(۱۲) الاقبال بالاعمال، ج۳، ص۴۷۸.
(۱۳) بحارالانوار، ج۴۵، ص۷۲.
(۱۴) مناقب آل ابي‌طالب، ج ۴، ص ۱۱۳٫