شهید آبشناسان و کلاه سبزها و یک نقش خاص

با توجه به تخصص و توان نیروهای تیپ ۲۳ نوهد، سران ارتش شاهنشاهی تلاش کردند تا از این نیروها برای سرکوب تظاهرات مردم استفاده کنند. حضور اعضای مؤمن و متعهد در این نیرو، سبب شد تا سران رژیم پهلوی در اجرای این خواسته ناکام بمانند.

به گزارش گروه حماسه و جهاد هوران – پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۳۲، تعداد ۱۰ نفر از کارکنان پایور ارتش برای گذراندن دوره چتربازی به فرانسه اعزام شدند. آنها پس از طی دوره‌های زمینی و هوایی، فارغ‌التحصیل شدند، به کشور بازگشتند و واحد چتربازی را در سال ۱۳۳۴ پایه‌گذاری کردند، که در سال ۱۳۳۸ گردان «چتربازی» نام گرفت. با تغییرات سیاسی، نظامی اقتصادی و اجتماعی در کشورهای غرب آسیا(خاورمیانه) که بر اساس نهضت‌های مردمی شکل گرفت، ضرورت تشکیل واحد جدید «واکنش سریع» احساس می‌شد؛ واحدی که بتواند با توطئه‌های مختلف کشورهای منطقه، که تهدید بالقوه محسوب می‌شدند، مقابله کند.

در سال ۱۳۳۸ تیپ ویژه هوابرد در پادگان باغ شاه سابق با «شماره ۲۳»، به نام «تیپ نیروهای مخصوص» (کلاه سبزها) و با سازماندهی پنج گردان عملیاتی، یک گردان پشتیبانی، یک دسته مخابرات، گروهان قرارگاه و آموزشگاه جنگ‌های نامنظم تشکیل شد و از همان زمان، جذب و آموزش کارکنان مستعد و مورد نیاز خود را از سایر یکان‌های نیروی زمینی و منابع تأمین نیرو آغاز کرد. از آنجا که این واحد در بین یکان‌های نیروی زمینی منحصر به فرد بود و هیچ تجربه، آموخته‌های آموزشی، دستاوردهای عینی و عملیاتی نداشت، از همان ابتدا برای ساختار تشکیلاتی و بنیان نهادن یکانی نوین و حرفه‌ای، از مستشاران آمریکایی و مطابق با ساختار ارتش‌های غربی بهره گرفت و تکمیل و تجهیز شد.

در سال ۱۳۵۰، با تغییراتی در ساختار تشکیلاتی تیپ و پیچیده شدن عملیات‌های تروریستی و جایگزینی تکنیک‌ها و تاکتیک‌های نوین در رهنامۀ دفاعی کشور، دو یکان دیگر با سازماندهی جدید و بنا به نیز موقعیت جغراسیاسی(ژئوپلیتیک) کشور، به نام یکان «رهایی گروگان» و گروهان «عملیات روانی» به ساختار تیپ ۲۳ اضافه شد. ساختار جدید، به تیپ این توانایی را می‌داد که به عنوان نخستین واحد نظامی در انواع عملیات‌های داخلی و خارجی شرکت کند و در مواجهه با تهدیدهای فرامنطقه‌ای از منافع ملی و حاکمیت نظام سیاسی کشور در چهارچوب مرزهای بین‌المللی دفاع کند. تیپ ۲۳ نوهد از ابتدای تأسیس تا سال ۱۳۵۷، با بهره‌گیری از استادان جنگ‌های نامنظم از ارتش آمریکا و کشورهای غربی، استفاده از کتاب‌ها و نشریات آموزشی ترجمه شده و همچنین دریافت تجهیزات ویژه، زیر نظر نیروهای ویژه هوابرد آمریکا و غرب، رزمایش‌های مشترک می‌کرد. از جمله فعالیت‌های این تیپ تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در داخل و خارج از کشور، عبارتند از :

۱. مأموریت در عمان در سال‌های ۱۳۵۲- ۱۳۵۵ در قالب عملیات ظفار؛

۲. حفاظت از شخصیت‌های تراز اول مملکت؛

۳. انجام مأموریت گارد پروازی از هواپیماهای کشوری و لشکری؛

۴. شرکت در جنگ ۱۹۷۵ ایران و عراق؛

۵. سازماندهی، تجهیز و آموزش چریک‌های مخالف دولت وقت عراق (اکراد بارزانی)

۶. حفاظت از شخصیت اول کشورهایی که آن زمان با رژیم شاه پیمان دوستی داشتند، مانند اردن، عمان و…

۷. حفاظت از سفارتخانه‌های ایران در دیگر کشورها؛

۸. شرکت در رزمایش‌های مختلف شهری و انجام رزمایش‌های مشترک با نیروهای آمریکایی و غربی.

با توجه به تخصص و توان نیروهای این واحد ویژه، سران ارتش شاهنشاهی تلاش کردند تا از این نیروها برای سرکوب تظاهرات مردم استفاده کنند. حضور نیروهای مؤمن و متعهد در این نیرو، سبب شد تا سران رژیم پهلوی در اجرای این خواسته ناکام بمانند. تشکیل هسته مقاومت در دل زبده‌ترین نیروی ارتش شاهنشاهی با حضور افرادی همچون شهید حسین شهرام‌فر و افسرن مؤمن و انقلابی همچون احمد دادبین (که بعدها به فرماندهی نیروی زمینی منصوب شد)، اصغر ناطق‌نوری (برادرزادۀ شهید عباس ناطق‌نوری و علی‌اکبر ناطق‌نوری که از طریق آن‌ها با جریان انقلاب ارتباط داشت و رابط بین افسران نیروهای ویژه هوابرد و انقلابی‌ها بود) و تعداد دیگری از نیروهای انقلابی تیپ، سبب شد تا سران رژیم به هدف خود نرسند

شهید آبشناسان در کنار محسن رضایی فرمانده وقت سپاه

سرلشکر شهید حسن آبشناسان و شهید غلام خلیلی به همراه تعدادی از نیروهای زبده نوهد از جمله امیر سرتیپ دوم بیژن پارسا، دوره‌های اصلی و اولیه نیرو مخصوص را برای تعدادی از نیروهای مستعد سپاه پاسداران برگزار کردند. آموزش‌های لازم در پادگان حر- مقر سابق لشکر ۲۳ نوهد – انجام می‌شد و هسته اصلی نیروهای چریکی سپاه پاسداران، که بعدها نیروی قدس از درون آن تشکیل شد، با آموزش این نیرو شکل گرفت.

از راست: شهیدان آبشناسان، صیادشیرازی و غلام خلیلی

به دلیل مقابله با گروگان‌گیری‌ها، تیپ نوهد در شکل‌گیری واحد رهایی گروگان در نیروی انتظامی انتقال تجربیات و آموزش آنان مهم‌ترین نقش را داشت. این امر سبب شد؛ نوپو درسال ۱۳۷۴ منسجم‌تر شود. در این زمینه، کمیته بازنشستگان تیپ ۶۵ نوهد در آموزش این نیروها نقش مؤثری داشت. همچنین به منظور حراست از خطوط هوایی و جلوگیری از هواپیماربایی، هسته اصلی گارد امنیت پرواز توسط عده‌ای از زبده‌ترین نیروهای تیپ تشکیل شد و پس از چند سال فعالیت، انتقال تجربه و آموزش نیرو، این وظیفه به سپاه پاسداران محول شد.