بازخوانی گوشه‌هایی از جنگ تحمیلی؛
متحد ارزشمند؛ نقش سوریه در جنگ ما با صدام
پایگاه خبری هوران – حافظ اسد یکی از نخستین رهبران سیاسی دنیا بود که تجاوز صدام به مرزهای ایران را محکوم کرد. این محکومیت از آن جهت حایز اهمیت بود که ادعای صدام در تشکیل جبهه واحد عربی ضد ایران را بی‌اعتبار می‌کرد.
سرویس فرهنگ و هنر هوران – در کتاب «عملیات محرم» نوشته علیرضا لطف‌الله زادگان می‌خوانیم که در پاییز سال ۱۳۶۱ دولت سوریه در موضعی صریح، صدام را شروع‌کننده جنگ در منطقه خواند و این ادعای او را که این جنگ، جنگ تاریخی اعراب و ایرانیان است رد کرد. حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه، هشتم آبان آن سال در مصاحبه با نشریه النهار و الدولی (چاپ پاریس) گفت «موضع ما در قبال این جنگ، از روز اول آشکار بود. به نظر ما مسئولیت این جنگ کاملاً بر عهده رژیم عراق است، زیرا این صدام بود که جنگ را آغاز و با عبور از مرزهای ایران، شروع به اشغال ایران کرد و با بمباران بسیاری از شهرهای ایران و ویران کردن آن‌ها، قصد داشت حکومت جمهوری اسلامی ایران را سرنگون کند.»
سوری‌ها می‌دانستند که صدام تهدیدی برای کل منطقه است
اسد در همان مصاحبه، در پاسخ به این پرسش که آیا برتری ایران تهدیدی برای خاک عراق نیست؟ گفت «ما می‌دانیم و اطمینان داریم که ایران هیچ چشمداشتی حتی به یک وجب از خاک عراق ندارد و اختلاف موجود، میان ایران و رژیم حاکم بر عراق است.» حکومت سوریه در آن مقطع، رژیم بعث عراق را رقیب سیاسی خود می‌دید، اما از آن مهم‌تر آینده‌نگری درست آنان درباره خطر صدام برای کل منطقه بود. حکومت سوریه زودتر از بسیاری از حکومت‌های عرب منطقه ما می‌دانست که صدام نه فقط برای ایران، که برای دیگر کشورها تهدیدی جدی است؛ واقعیتی که بعد از پایان جنگ تحمیلی و حمله عراق به کویت به وضوح اثبات شد.
از این‌رو حکومت سوریه با چنین نگاهی در جنگ تحمیلی به حمایت از ما برخاست و در صف متحدان ما جای گرفت. چنان که مرتضی منطقی در کتاب «تحلیل تحولات تاریخ جنگ تبلیغاتی در دفاع مقدس» (جهاد دانشگاهی تهران) می‌نویسد همان روزهای اولیه جنگ، سوریه ضمن محکومیت تجاوز عراق به ایران، ادعای جبهه واحد عربی ضد ایران را رد کرد. این کار سوری‌ها، برای عراقی‌ها هضم‌شدنی نبود و رسانه‌ها و دستگاه‌های تبلیغاتی رژیم بعث عراق می‌گفتند «سوریه از پشت به برادران خودش خنجر زده است.»
بعدتر سوری‌ها از نکوهش لفظی تجاوز فراتر رفتند و در اقدامی عملی و بسیار موثر، خط لوله نفت صادراتی عراق را – که از این کشور رد می‌شد – بستند و ضربه سنگینی به اقتصاد عراق وارد کردند. زیرا با این تصمیم سوریه، یکی از منابع اصلی درآمدهای ارزی عراق، یعنی فروش نفت محدود می‌شد و حکومت عراق در تنگنای مالی گرفتار می‌افتاد
روایت سوریه از جنگ تحمیلی؛ بازی اعراب در نقشه امریکا به نفع اسرائیل
در همان کتاب «عملیات محرم» که کاری از مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است می‌خوانیم که روزنامه امریکایی نیویورک تایمز، به تاریخ ما نهم آبان ۱۳۶۱ در مقاله‌ای به نقش سوریه در کمک به ایران و فشار به عراق پرداخت و نوشت عراق با مشکلات زیادی از نظر تأمین مالی مواجه است و این مشکلات به تصمیم سوریه در بستن خط لوله نفتی عراق در سوریه برمی‌گردد. این روزنامه نوشته بود اگر حکومت سوریه بار دیگر خط لوله نفتی را باز کند (که با توجه به دوستی ایران و سوریه بعید است) صادرات نفت عراق از ۶۰۰ هزار بشکه به حدود ۲ میلیون بشکه در روز می‌رسد، که این افزایش فروش می‌تواند به چاره‌ای برای بسیاری از مشکلات اقتصادی عراق تبدیل شود.
خلاصه اینکه سوریه در جنگ تحمیلی، با رد شعارهای ناسیونالیستی عراق درباره عربی بودن جنگ و تشکیل جبهه واحد عربی ضد ایرانیان، و نیز با بستن خط لوله نفتی عراق و وارد کردن فشار مالی به حکومت صدام، همچون متحدی ارزشمند برای ما عمل کرد. همچنین همان زمان مطبوعات سوری روی این واقعیت انگشت می‌گذاشتند که حکومت‌های عربی نمی‌توانند مدعی ناسیونالیسم عربی باشند، وقتی که اسرائیل در فلسطین و لبنان جنایت می‌کند و آنان چیزی نمی‌گویند. برای نمونه روزنامه سوری البعث، هشتم آبان سال ۱۳۶۱ نوشت چگونه است که اعراب درباره کشتار صبرا و شتیلا سکوت می‌کنند، اما پشت صدام در جنگ با ایران ایستاده‌اند؟ این روزنامه نوشته بود این حکومت‌ها در نقشه امریکا و به نفع اسرائیل عمل می‌کنند و به اشاره امریکاست که حامی صدام در جنگ با ایران شده‌اند.
