حافظ عــــراق
اسناد اطلاعاتی ساواک درباره خروج امام از عراق به فرانسه چه می‌گویند؟
تهران – امام‌خمینی (ره) پس از ۱۳ سال تبعید و سکونت اجباری در عراق در ۱۴ مهرماه ۱۳۵۷، این کشور را به مقصد فرانسه ترک کرد. اقدامی که شاید به خاطر پیروزی انقلاب در چندماه بعدش، در تاریخ آن طور که باید و شاید مورد بررسی قرار نگرفت و اگر هم روایت شد، بیشتر در آینه‌ی خاطرات همراهان و اطرافیان ایشان بود.
به گزارش حوزه سیاسی هوران – ۱۴ مهرماه ۱۳۵۷، امام‌خمینی پس از ۱۳ سال تبعید و سکونت اجباری در عراق، این کشور را به مقصد فرانسه ترک کرد. اقدامی که شاید به خاطر پیروزی انقلاب در چندماه بعدش، در تاریخ آن طور که باید و شاید مورد بررسی قرار نگرفت و اگر هم روایت شد، بیشتر در آینه‌ی خاطرات همراهان و اطرافیان ایشان بود. آنچه پیشِ رو دارید، روایت اسناد منتشرنشده و کمتردیده شده‌ی ساواک از تعاملات ساواک و سرویس اطلاعاتی عراق با موضوع خروج امام‌خمینی است.
ایرانِ شاهنشاهی و عراقِ بعثی تا اسفند ۱۳۵۳ و نهایتا خرداد ۱۳۵۴ به نمایندگی از بلوک شرق و غرب با هم در نبرد اطلاعاتی بودند. ایران، آمریکا و اسرائیل حامی سیاسی، پشتیبان مالی و مستشار نظامی اکراد ناراضی و دشمن صدام بودند و صدام نیز سعی می‌کرد شعله‌ی اعراب ناراضی و جدایی‌طلب خوزستان را بالا نگه دارد.
سالها ساواک با همکاری و هدایت موساد و سیا با سرویس اطلاعاتی عراق که زیر سایه‌ی هدایت و همکاری اطلاعاتی شوروی بود در ستیز بود. روندی که با امضای قرارداد الجزایر بین ایران و عراق، معکوس شد. از بهار۱۳۵۴ علاوه بر سفرها و تعاملات رسمی مقامات سیاسی، تعاملات اطلاعاتی طرفین نیز دستخوش تغییر شد. روسای دو سرویس اطلاعاتی به کشورهای یکدیگر سفر کرده و کم‌کم گامهای تدوین طرح همکاری مشترک دو سرویس اطلاعاتی برداشته شد. در این بازه زمانی، «امام‌خمینی» و «اکراد» دو پرونده‌ی باز و مهم این دو سرویس اطلاعاتی بودند که اولی برای ایران و دومی برای عراق اهمیتی ویژه داشتند. از این به بعد بود که سطح فعالیتهای دفتر نمایندگی ویژه ساواک در بغداد نیز بالاتر رفت و در ارتباط با شخص سعدون شاکر و دفتر ویژه سرویس اطلاعات عراق قرار گرفت. یکی از نتایج این بهبود روابط، تعهد طرف عراقی بر این نکته بود که تنها در صورتی با اقامت ایرانیان مخالف رژیم شاه در این کشور موافقت کنند که او زندگی آرام و دور از فعالیتهای سیاسی نداشته باشد. نکته‌ای که در سفر نصیری به عراق نیز مورد تاکید قرار گرفته بود.
سعدون شاکر، رئیس سرویس اطلاعاتی عراق و عضو شورای عالی رژیم بعث، ده سال سابقه ریاست اداره مخابرات عامه [دیگر نهاد اطلاعاتی رژیم بعث] را در کارنامه داشت. او همچنین در جریان تعاملات اطلاعاتی عراق با سایر گروه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی قرار داشت. مهم‌تر اینکه در سالهای دهه چهل که تیمور بختیار، اولین رئیس ساواک، از ایران فراری و در عراق ساکن بود، فعالیت‌هایش زیر نظر سعدون شاکر انجام می‌شد. شاکر قرار بود بهار ۱۳۵۷ درپاسخ به دیدار نصیری، به ایران سفر کند، اما ۲۸ اردیبهشت اعلام می‌کند به دلیل مشغله‌های فوق‌العاده، این سفر عملی نیست و احتمالا دو ماه به تعویق خواهد افتاد.
ساواک در دو سال گذشته موفق شده بود برخی اطرافیان بیت امام در نجف را به عنوان منبع به استخدام خود دربیاورد و به همین علت، اشراف نسبتا خوبی بر فعالیتهای ایشان داشت. از پاییز ۵۶ و پس از ماجرای شهادت آقامصطفی‌خمینی، چهلم‌های پی درپی مردم شهرهای مختلف باعث شد شعله مبارزات در جامعه بیش از پیش بالا بگیرد. در همین راستا محدود کردن فعالیتهای امام‌خمینی در نجف علیه رژیم شاه به خصوص سخنرانی و پیامهایی که نوارکاست‌ها و متن‌هایش به ایران می‌رسید، خواسته مهم ساواک از سرویس اطلاعاتی عراق بود. درخواستی که با قول مساعد سعدون شاکر همراه شده بود، اما احساس ساواک این بود که عراقی‌ها در عزم و اقدام جدی نیستند.
بهمن‌ماه ۵۶ ساواک در نامه‌ای به سعدون شاکر می‌نویسد «خواهشمند است حدّی برای رفتار و فعالیتهای این شخص و سخنرانی‌های تبلیغاتی او علیه ایران که اخیرا بطور وسیعی افزایش یافته و در مساجد و مجامع شهر نجف ایراد می‌شود و نوارهای آن در بازارهای این شهر بفروش می‌رسد قائل شوید. تیمسار ارتشبد ریاست اداره ما، نظر همتای محترم خود را به این موضوع جلب فرموده و انتظار دارند اداره مخابرات به منظور جلوگیری از اقدامات سیاسی و تحریک‌آمیز خمینی علیه ایران که بدون تردید در جهت منافع جمهوری عراق هم نمی‌باشد، اقدام مقتضی را معمول و از پیگیری فعالیت او که البته با هدف لطمه واردساختن به روابط حسنه‌ی دو کشور هم‌جوار و دوست دنبال می‌شود، جلوگیری بعمل آورند.» ساواک تا چندماه همچنان با ارائه‌ی نامه‌ها و پیامهای صادره‌ی امام‌خمینی و درخواست‌های اینچنینی، پیگیر اعمال محدودیت عراق بر ایشان است.
