به مناسبت فرا رسیدن ماه شعبان؛
شعبان ماه رسول اکرم(ص) است/ چه اعمالی را باید در این ماه بهجا آورد؟
ماه شعبان نیز همچون ماه رجب اعمال مختلفی دارد و برای هر روز این ماه توصیههایی شده است که میتوانند موجبات خیر و برکت زندگی مسلمانان شوند و آنها را برای ماه پر فیض رمضان آماده کرده و مسیر رسیدن به معبود را هموار سازد.
گروه معارف هوران – ماه شعبان یکی از ماههای پر فضیلتی است که جایگاه متفاوتی با سایر ماهها دارد، بهطوریکه این ماه، ماه پیامبر اکرم(ص) نامیده شده است. از سوی پیشوایان دینی نیز بسیاری از فضیلتهای این ماه در قالب احادیث و روایات اسلامی در اختیار مسلمانان قرار گرفته است.
ماه شعبان نیز همچون ماه رجب اعمال مختلفی دارد و برای هر روز این ماه توصیههایی شده است که میتوانند موجبات خیر و برکت زندگی مسلمانان شوند و آنها را برای ماه پر فیض رمضان آماده کرده و مسیر رسیدن به معبود را هموار سازد.
اعمال شب اول ماه
در کتاب «اقبال» برای شب اول ماه شعبان نمازهای بسیاری ذکر شده است که یکی از آنها خواندن ۱۲ رکعت نمازی است که هر دو رکعت به یک سلام ختم شود. در این نماز در هر رکعت یک مرتبه سورهی «حمد» و ۱۵ مرتبه سورهی «توحید» خوانده میشود.
جایگاه این ۱۲ رکعت نماز بسیار بالا بوده که درباره آن پیامبر اکرم(ص) چنین نقل کرده است: هر کس در شب اول ماه شعبان دوازده رکعت به این کیفیت بهجا آورد که در هر رکعت پس از سوره «حمد»، پانزده مرتبه سوره «قل هو الله» بخواند، خداوند ثواب ۱۲ هزار شهید و عبادت ۱۲ سال را به او عطا میکند و از گناهانش بیرون میرود، مانند روزی که متولد شده و به تعداد آیات قرآن، قصری در بهشت به او میدهد. (إقبال الأعمال، ج ۲، ص ۶۸۳)
اعمال روز اول ماه
روزه در روز اول ماه شعبان از فضیلت فراوانی بر خوردار است و امام صادق(ع) نیز درباره آن میفرماید: «هر کس روز اول ماه شعبان را روزه بگیرد، حتما بهشت بر او واجب میشود و هرکس دو روز را روزه بگیرد خداوند متعال در عالم دنیا در هر روز و هر شب به او نظر میکند و نظر خداوند به او تا در بهشت نیز ادامه مییابد و هر کس سه روز روزه بگیرد، هر سه روز از بهشت خدا را در عرش خود زیارت میکند؛ من صام أول یوم من شعبان وجبت لهالجنه و من صام یومین نظرالله الیه فی کل یوم و لیله فی دارالدنیا و دام نظره الیه فیالجنه و من صام ثلاثه أیام زارالله فی عرشه من جنته کل یوم.» (المراقبات، ص ۱۷۷، مفاتیحالجنان؛ فصل دوم.)
رسول اکرم(ص) نیز در خصوص روزه در روز اول ماه شعبان فرمودند: هر کس سه روز اول ماه شعبان را روزه بگیرد و شبهایش را قیام کند و دو رکعت نماز بگزارد که در هر رکعتی یک مرتبه «حمد» و یازده مرتبه «قل هو الله احد» را بخواند، خداوند شر اهل آسمان و زمین و شر ابلیس و هر سلطه ستمگری را از او برطرف سازد و خداوند گناهان فراوانی را از او میآمرزد.
اعمال مشترک هر روز در ماه شعبان
ذکر صلوات
در هر روز از ماه شعبان در هنگام نماز ظهر و در شب نیمه شعبان صلوات «شجرهالنبوه و موضعالرساله…» که در کتاب مفاتیح نیز نقل شده است خوانده شود.
• روزه
یکی از مهمترین اعمال ماه شعبان، روزه گرفتن است. روزهای که مناسب حال انسان باشد از فضیلت بالایی برخوردار بوده و بسیاری از ائمه اطهار نیز دربارهی این عمل در ماه پیامبر اکرم(ص) توصیه کردند.
روزه مستحبی در ماه شعبان ثواب بسیار دارد بهطوریکه رسولالله میفرماید: «هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد، بهشت بر او واجب میشود.» خود حضرت نیز در این ماه روزه میگرفت و آن را به ماه مبارک رمضان وصل میکرد.
روزه شعبانیه بهخصوص در پنجشنبه ماه ثواب فراوانی دارد و روایت شده است که در هر پنجشنبه ماه شعبان آسمان را زینت میکنند، پس ملائکه عرض میکنند: خداوند روزه داران این روز را بیامرزد و دعای آنها مستجاب میشود.
پیامبر عظیمالشان اسلام نیز در خصوص روزه گرفتن در این ماه فرمودند: هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه دارد، خداوند ۲۰ حاجت دنیوی و ۲۰ حاجت اخروی وی را برآورده میسازد.
از امام صادق(ع) روایت است که امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: ما فاتنی صوم شعبان مذ سمعت منادی رسول اللّه(ص) ینادی تلی شعبان فلن یفوتنی ایّام حیاتی صوم شعبان انشاءاللّه. روزه ماه شعبان از من فوت نشد از زمانی که شنیدم منادی رسول خدا(ص) فریاد میکرد. بنابراین هرگز روزه ماه شعبان از من در ایام زندگانیام فوت نخواهد شد. اگر خدا بخواهد.
روزی در نزد امام صادق(ع) ذکر روزه ماه شعبان به میان آمد. حضرت فرمود که در فضیلت روزه شعبان چنین و چنان است. حتی آنکه مرتکب خون حرام میشود پس در ماه شعبان روزه میگیرد، به او نفع بخشیده و وی آمرزیده میشود.
سه روز آخر ماه شعبان، روزهایی هستند که برای روزه گرفتن بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند؛ بهگونهای که فرد روز ماه شعبان خویش را به ماه رمضان متصل میسازد. برای چنین افرادی پاداش دو ماه روزه متوالی نوشته خواهد شد.
• ذکر
در این ماه توصیه شده است که هزار مرتبه ذکر «لا اله الا الله و لا نعبد الا ایاه مخلصین لهالدین و لو کرهالمشرکون» خوانده شد و ثواب بسیاری نیز برای آن در نظر گرفته شده است.
• صدقه دادن
صدقه دادن یکی دیگر از اعمالی است که به انجام آن در این ماه توصیه شده است و حتی اگر به مقدار نصف دانه خرمایی نیز باشد خوب است و خداوند بدن صدقه دهنده را بر آتش جهنم حرام میکند.
در روایت آمده است: به امام صادق(ع) عرض کردم: یابن رسول اللّه! بهترین اعمال در این ماه کدام است؟ فرمود: صدقه دادن و استغفار. هر کس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند متعال، صدقه او را پرورش میدهد همچنان که شما شتر بچّهای را پرورش میدهید و در قیامت به صاحبش میرسد، در حالی که به اندازه کوه اُحُد بزرگ شده باشد! در روایت دیگری از امام رضا(ع) آمده است که صدقه در این ماه سبب نجات از آتش دوزخ است.
• ذکر استغفار
توصیه شده است که در هر روز این ماه هفتاد مرتبه ذکر «استغفرالله و اسئلهالتوبه» گفته شود چراکه هفتاد مرتبه استغفار در این ماه با هفتاد هزار مرتبه در ماههای دیگر برابری میکند و همچنین صلوات بسیار فرستاده شود.
توبه و بازگشت از گناه و رو آوردن به خداوند متعال مختص روز و ساعت خاصی نیست اما در ماه شعبان بهترین دعاها و ذکرها استغفار است. همچنین ناگفته نماند که در این ماه توصیه شده است که در هر روز ۷۰ مرتبه ذکر «استغفرالله الذی لا اله الا هو الرحمن الرحیم، الحیالقیوم، و اتوب اله» خوانده شود.
همچنین از امام رضا(ع) نیز نقل شده است: اگر کسی در کل این ماه هفتاد مرتبه استغفار کند، خداوند تمامی گناهان وی را میبخشد ولو آنکه به اندازه ستارگان آسمان باشد. (فضائلالأشهر الثلاثه، ص: ۴۴)
• نماز ویژه ماه شعبان
به روایت امیرالمومنین(ع) آمده است: هر کس در هر پنجشنبه از ماه شعبان دو رکعت نماز بهجا آورد بهطوریکه در هر رکعت یک مرتبه سوره «فاتحه» و صد مرتبه سوره «توحید» خوانده شود و پس از سلام دادن نیز صد مرتبه صلوات فرستاده شود؛ خداوند تمام خواستههای دینی و دنیایی او را برآورده میفرماید و کسی که یک روز از این ماه را روزه بگیرد، خداوند بدن او را از آتش جهنم حرام میکند.
همچنین در روایات مختلف آمده است؛ شب نیمه شعبان هنگامی که نماز عشاء را به جای آوردی دو رکعت نماز بگزار، در رکعت اول سوره «حمد» و سوره «کافرون» و در رکعت دوم سوره «توحید» بخوان. پس از سلام سی سه مرتبه سبحان اللّه، سی و سه مرتبه الحمدلله و سی و چهار مرتبه اللّه اکبر گفته شود و سپس بگوید: یا من الیه ملجأ العباد پس از آن سجده کند و بیست مرتبه بگوید یا رب هفت مرتبه یا الله و هفت مرتبه لاحول ولا قوّة الّا باللّه ده مرتبه ماشاء اللّه لاقوّة الّا بالله بخواند و سپس صلوات بر پیامبر(ص) بفرستد و حاجات خود را بخواهد، حضرت فرمود به خدا قسم خدای متعال به کرم و فضل خود، آن را به تو میدهد.
• مناجات شعبانیه
مناجات شعبانیه مناجات معروفی است که اهلش با آن به این ماه پر خیر و برکت مانوس شده و دائم منتظر و مشتاق فرا رسیدن این ماه هستند. توصیه شده است که این مناجات در تمام ماه خوانده شود.
مناجات شعبانیّه به گفته عالم بزرگوار مرحوم «سیّد بن طاووس» در کتاب «اقبال» این مناجات را امیرمؤمنان علی(ع) و فرزندانش علیهم آلافالتحیّة و السلام در ماه شعبان میخواندند و همه ائمّه معصومین(علیهمالسلام) بر آن مداومت داشتند.
از این تعبیر به خوبی روشن میشود که این مناجات اهمیّت فراوان دارد و مطالعه محتوای آن نیز گواه بر اهمیّت فوقالعاده آن است و در واقع یک دوره عرفان اسلامی در بالاترین سطح در آن منعکس شده و اگر انسان مفاهیم این مناجات عظیم را در درون قلب و جان خود پیاده کند، مقامات طولانی سیر و سلوک الیالله را پیموده است.
آنچه مهم است دقّت در بند بند این مناجات و تعبیرات لطیف و عالی آن و سپس هماهنگ ساختن روح و فکر با این تعبیرات است.
این دعا به شرح زیر است:
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاسْمَعْ دُعائی اِذا دَعَوْتُکَ، وَاسْمَعْ نِدائی اِذا نادَیْتُکَ،
خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بشنو دعایم را هنگامی که تو را خوانم و بشنو صدایم را هر گاه تو را صدا زنم
وَاَقْبِلْ عَلیَّ اِذا ناجَیْتُکَ، فَقَدْ هَرَبْتُ اِلَیْکَ، وَوَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ مُسْتَکیناً لَکَ، مُتَضرِّعاً اِلَیْکَ،
و رو به من کن هرگاه با تو راز گویم زیرا من به سوی تو گریختم و پیش رؤیت ایستادم در حال بیچارگی و فروتنی به درگاهت
راجِیاً لِما لَدَیْکَ ثَوابی، وَتَعْلَمُ ما فی نَفْسی، وَتَخْبُرُ حاجَتی، وَتَعْرِفُ ضَمیری،
و امیدوارم ثوابم را که در پیش توست و تو آنچه را من در دل دارم میدانی و حاجتم را آگاهی و از نهادم باخبری
وَلا یَخْفی عَلَیْکَ اَمْرُ مُنْقَلَبی وَمَثْوایَ، وَما اُریدُ اَنْ اُبْدِئَ بِهِ مِنْ مَنْطِقی، واَتَفَوَّهُ بِهِ مِنْ طَلِبَتی، وَاَرْجُوهُ لِعاقِبَتی،
و سرانجام کار و سرمنزل من بر تو روشن است و نیز آنچه را میخواهم از گفتارم بدان لب گشایم و آن طلبی را که میخواهم به زبان آرم و امید آن را برای سرانجام کارم دارم،
وَقَدْ جَرَتْ مَقادیرُکَ عَلَیَّ یا سَیِّدی فیما یَکُونُ مِنّی اِلی آخِرِ عُمْری، مِنْ سَریرَتی وَعَلانِیَتی،
ای آقای من مقدّرات تو بر من جاری گشته در آنچه از من تا آخر عمر سر زند چه از کارهای پنهانم و چه آشکارم،
وَبِیَدِکَ لا بِیَدِ غَیْرِکَ زِیادَتی وَنَقْصی، وَنَفْعی وَضَرّی،
و بدست توست نه به دست دیگری کم و زیاد شدن و سود و زیان من،
اِلهی اِنْ حَرَمْتَنی فَمَنْ ذَا الَّذی یَرْزُقُنی، وَاِنْ خَذَلْتَنی فَمَنْ ذَا الَّذی یَنْصُرُنی،
خدایا اگر توأم محروم کنی پس کیست که روزیم دهد و اگر تو خوارم کنی پس کیست که یاریم دهد،
اِلهی اَعُوذُ بِکَ مِنَ غَضَبِکَ وَحُلُولِ سَخَطِکَ،
خدایا پناه برم به تو از خشمت و فرو ریختن عذابت،
اِلهی اِنْ کُنْتُ غَیْرَ مُسْتَاْهِل لِرَحْمَتِکَ، فَاَنْتَ اَهْلٌ اَنْ تَجُودَ عَلیَّ بِفَضْلِ سِعَتِکَ،
خدایا اگر من شایستگی رحمت تو را ندارم ولی تو شایسته آنی که از زیاده بخششت به من احسان کنی،
اِلهی کَاَنّی بِنَفْسی واقِفَةٌ بَیْنَ یَدَیْکَ، وَقَدْ اَظَلَّها حُسْنُ تَوَکُّلی عَلَیْکَ، فَقُلْتَ ما اَنْتَ اَهْلُهُ وَتَغَمَّدْتَنی بِعَفْوِکَ،
خدایا خود را چنان می نگرم که گویا در برابرت ایستاده و آن توکل نیکویی که بر تو دارم بر سر من سایه افکنده و تو نیز آنچه را شایسته آنی درباره من فرموده و مرا در سراپرده عفو خویش پوشاندهای،
اِلهی اِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ اَوْلی مِنْکَ بِذلِکَ، وَاِنْ کانَ قَدْ دَنا اَجَلی وَلَمْ یُدْنِنی مِنْکَ عَمَلی، فَقَدْ جَعَلْتُ الاْقْرارَ بِالذَّنْبِ اِلَیْکَ وَسیلَتی،
خدایا اگر بگذری پس کیست که از تو بدین کار سزاوارتر باشد و اگر مرگم نزدیک شده و عملم مرا به تو نزدیک نکرده من به ناچار اقرار میدهم اقرار به گناه را وسیله خویش به درگاهت،
اِلهی قَدْ جُرْتُ عَلی نَفْسی فِی النَّظَرِ لَها، فَلَهَا الْوَیْلُ اِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَها،
خدایا من بر خویشتن ستم کردم در آن توجهی که بدان کردم پس وای بر او اگر نیامرزیش،
اِلهی لَمْ یَزَلْ بِرُّکَ عَلَیَّ اَیّامَ حَیاتی، فَلا تَقْطَعْ بِرَّکَ عَنّی فی مَماتی،
خدایا پیوسته در دوران زندگی نیکی تو بر من میرسد پس نیکیت را در هنگام مرگ نیز از من مگیر،
اِلهی کَیْفَ آیَسُ مِنْ حُسْنِ نَظَرِکَ لی بَعْدَ مَماتی، وَاَنْتَ لَمْ تُوَلِّنی اِلاَّ الْجَمیلَ فی حَیاتی،
خدایا من چگونه مأیوس شوم از اینکه پس از مرگ مورد حسن نظر تو واقع گردم در صورتی که در دوران زندگیام جز به نیکی سرپرستیم نکردی،
اِلهی تَوَلَّ مِنْ اَمْری ما اَنْتَ اَهْلُهُ، وَعُدْ عَلَیَّ بِفَضْلِکَ عَلی مُذْنِب قَدْ غَمَرَهُ جَهْلُهُ،
خدایا سرپرستی کن کار مرا چنانچه تو شایسته آنی و توجه کن بر من به فضل خویش که همچون گنهکاری هستم که نادانیش سراپا او را فراگرفته،
اِلهی قَدْ سَتَرْتَ عَلَیَّ ذُنُوباً فِی الدُّنْیا، وَاَنَا اَحْوَجُ اِلی سَتْرِها عَلَیَّ مِنْکَ فی الاْخْری،
خدایا براستی تو گناهانی را در دنیا بر من پوشاندی که من به پوشاندن آنها در آخرت محتاج ترم،
اِلهی قَدْ اَحْسَنْتَ اِلَیَّ اِذْ لَمْ تُظْهِرْها لاَحَد مِنْ عِبادِکَ الصّالِحینَ، فَلاتَفْضَحْنی یَوْمَ الْقِیمَةِ عَلی رُؤُسِ الاْشْهادِ،
خدایا به من نیکی کردی با اینکه آشکارش نکردی برای هیچیک از بندگان شایسته ات پس در روز قیامت در برابر دیدگان مردم مرا رسوا مکن،
اِلهی جُودُکَ بَسَطَ اَمَلی، وَعَفْوُکَ اَفْضَلُ مِنْ عَمَلی،
خدایا جود و بخششت آرزویم را گستاخ کرده و گذشت تو برتر است از عمل من،
اِلهی فَسُرَّنی بِلِقآئِکَ یَوْمَ تَقْضی فیهِ بَیْنَ عِبادِکَ،
خدایا مرا در آن روزی که میان بندگانت داوری کنی به دیدارت مسرور ساز،
اِلهی إِعْتِذاری اِلَیْکَ اِعْتِذارُ مَنْ لَمْ یَسْتَغْنِ عَنْ قَبُولِ عُذْرِهِ، فَاقْبَلْ عُذْری یا اَکْرَمَ مَنِ اعْتَذَرَ اِلَیْهِ الْمُسیئُونَ،
خدایا عذرخواهی من به درگاهت عذرخواهی کسی است که بی نیازنشده از پذیرفتن عذرش پس عذر مرا بپذیر ای بزرگوارترین کسی که گنهکاران به درگاهش معذرت خواهی کنند،
اِلهی لا تَرُدَّ حاجَتی، وَلا تُخَیِّبْ طَمَعی، وَلا تَقْطَعْ مِنْکَ رَجآئی وَاَمَلی،
خدایا حاجتم را بازمگردان و طمعم را به نومیدی مکشان و امید و آرزویم را از درگاهت قطع مفرما،
اِلهی لَوْ اَرَدْتَ هَوانی لَمْ تَهْدِنی، وَلَوْ اَرَدْتَ فَضیحَتی لَمْ تُعافِنی،
خدایا اگر خواری مرا خواسته بودی راهنماییم نمیکردی و اگر رسواییم را میخواستی تندرستیم نمیدادی،
اِلهی ما اَظُنُّکَ تَرُدُّنی فی حاجَة قَدْ اَفْنَیْتُ عُمْری فی طَلَبِها مِنْکَ،
خدایا گمان ندارم که مرا بازگردانی در مورد حاجتی که عمر خویش را در خواستن آن از تو سپری کردم،
اِلهی فَلَکَ الْحَمْدُ اَبَداً اَبَداً دآئِماً سَرْمَداً، یَزیدُ وَلا یَبیدُ، کَما تُحِبُّ وَتَرْضی،
خدایا ستایش خاص توست ستایش ابدی جاویدان همیشگی که فزون شود ولی کم نگردد بدان نحو که دوست داری و خشنود شوی،
اِلهی اِنْ اَخَذْتَنی بِجُرْمی اَخَذْتُکَ بِعَفْوِکَ، وَاِنْ اَخَذْتَنی بِذُنُوبی اَخَذْتُکَ بِمَغْفِرَتِکَ، وَاِنْ اَدْخَلْتَنیِ النّارَ اَعْلَمْتُ اَهْلَها اَنّی اُحِبُّکَ،
خدایا اگر مرا به جنایتم مأخوذ داری من هم تو را به عفوت بگیرم و اگر به گناهم بگیری من هم تو را به آمرزشت بگیرم و اگر به دوزخم ببری بدوزخیان اعلام میکنم که من تو را دوست دارم،
اِلهی اِنْ کانَ صَغُرَ فی جَنْبِ طاعَتِکَ عَمَلی، فَقَدْ کَبُرَ فی جَنْبِ رَجآئِکَ اَمَلی،
خدایا اگر عمل من در جنب اطاعت تو کوچک است ولی آرزویم در کنار امید تو بزرگ است،
اِلهی کَیْفَ اَنْقَلِبُ مِنْ عِنْدِکَ بِالْخَیْبَةِ مَحْرُوماً، وَقَدْ کانَ حُسْنُ ظَنّی بِجُودِکَ اَنْ تَقْلِبَنی بِالنَّجاةِ مَرْحُوماً،
خدایا چگونه من از پیش تو محروم برگردم با اینکه چنان حسن ظنی من به جود و بخششت داشتم که مرا مورد رحمت خویش قرار داده با نجات بازم خواهی گرداند،
اِلهی وَقَدْ اَفْنَیْتُ عُمْری فی شِرَّةِ السَّهْوِ عَنْکَ، وَاَبْلَیْتُ شَبابی فی سَکْرَةِ التَّباعُدِ مِنْکَ،
خدایا من عمرم را در حرص غفلت از تو سپری کردم و جوانیم را در مستی دوری از تواز بین بردم،
اِلهی فَلَمْ اَسْتَیْقِظْ اَیّامَ اغْتِراری بِکَ، وَرُکُونی اِلی سَبیلِ سَخَطِکَ،
و از این رو خدایا بیدار نشدم در آن روزگاری که به کرم تو مغرور بودم و به راه خشم تو متمایل گشته بودم،
اِلهی وَاَنَا عَبْدُکَ وَابْنُ عَبْدِکَ، قائِمٌ بَیْنَ یَدَیْکَ، مُتَوَسِّلٌ بِکَرَمِکَ اِلَیْکَ،
خدایا من بنده تو و فرزند بنده توأم که در برابرت ایستاده وبه وسیله کرم تو به درگاهت توسل جویم،
اِلهی اَنَا عَبْدٌ اَتَنَصَّلُ اِلَیْکَ مِمَّا کُنْتُ اُواجِهُکَ بِهِ مِنْ قِلَّةِ اسْتِحْیائی مِنْ نَظَرِکَ، وَاَطْلُبُ الْعَفْوَ مِنْکَ، اِذِ الْعَفْوُ نَعْتٌ لِکَرَمِکَ،
خدایا من بندهای هستم که میخواهم از آلودگی آنچه بدان با تو روبه رو شدم از بی حیایی خودم در پیش روی تو خود را پاک سازم و از تو گذشت میخواهم زیرا گذشت وصف شناسای کرم توست،
اِلهی لَمْ یَکُنْ لی حَوْلٌ فَانْتَقِلَ بِهِ عَنْ مَعْصِیَتِکَ اِلاَّ فی وَقْت اَیْقَظْتَنی لِمَحَبَّتِکَ،
خدایا من آن نیرویی که بتوانم بوسیله آن خود را از نافرمانیت منتقل سازم ندارم مگر در آن وقت که تو برای دوستیت بیدارم کنی،
وَکَما اَرَدْتَ اَنْ اَکُونَ کُنْتُ، فَشَکَرْتُکَ بِاِدْخالی فی کَرَمِکَ، وَلِتَطْهیرِ قَلْبی مِنْ اَوْساخِ الْغَفْلَةِ عَنْکَ،
و آن طور که خواهی باشم پس تو را سپاس گویم که مرا در کرم خویش داخل کردی و دلم را از چرکیهای بی خبری و غفلت از خویش پاکیزه ساختی،
اِلهی اُنْظُرْ اِلَیَّ نَظَرَ مَنْ نادَیْتَهُ فَاَجابَکَ، وَاسْتَعْمَلْتَهُ بِمَعُونَتِکَ فَاَطاعَکَ،
خدایا به من بنگر نگریستن کسی که او را خواندهای و او پاسخت داده و به یاری خویش به کارش واداشتهای و فرمانبریت کرده،
یا قَریبَاً لا یَبْعُدُ عَنِ المُغْتَرِّ بِهِ، وَیا جَواداً لایَبْخَلُ عَمَّنْ رَجا ثَوابَهُ،
ای نزدیکی که دور نگردی از آن کس که بدو مغرور گشته و ای بخشندهای که بخل نورزد از آن کس که امید نیکیش دارد،
اِلهی هَبْ لی قَلْباً یُدْنیهِ مِنْکَ شَوْقُهُ، وَلِساناً یُرْفَعُ اِلَیْکَ صِدْقُهُ، وَنَظَراً یُقَرِّبُهُ مِنْکَ حَقُّهُ،
خدایا دلی به من بده که اشتیاقش به تو موجب نزدیکیش به تو گردد و زبانی که صدق گفتارش بسوی تو بالا آید و نظر حقیقت بینی که همان حقیقتش او را به تو نزدیک گرداند،
اِلهی إنَّ مَنْ تَعَرَّفَ بِکَ غَیْرُ مَجْهُول، وَمَنْ لاذَ بِکَ غَیْرُ مَخْذُول، وَمَنْ اَقْبَلْتَ عَلَیْهِ غَیْرُ مَمْلُوک،
خدایا کسی که بوسیله تو شناخته شد گمنام نیست و کسی که به تو پناهنده شد خوار نیست و کسی که تو بسویش رو کنی بنده دیگری نخواهد بود،
اِلهی اِنَّ مَنِ انْتَهَجَ بِکَ لَمُسْتَنیرٌ، وَاِنَّ مَنِ اعْتَصَمَ بِکَ لَمُسْتَجیرٌ،
خدایا براستی هرکس به تو راه جوید راهش روشن است و هر که به تو پناه جوید پناه دارد،
وَقَدْ لُذْتُ بِکَ یا اِلهی، فَلا تُخَیِّبْ ظَنّی مِنْ رَحْمَتِکَ، وَلا تَحْجُبْنی عَنْ رَاْفَتِکَ،
و من ای خدا به تو پناه آورده ام پس گمانی را که به رحمتت دارم نومید مکن و از مهر خویش منعم مکن،
اِلهی اَقِمْنی فی اَهْلِ وِلایَتِکَ مُقامَ مَنْ رَجَا الزِّیادَةَ مِنْ مَحَبَّتِکَ،
خدایا جای مرا در میان دوستدارانت جای آن دسته از ایشان قرار ده که امید افزایش دوستیات را دارند،
اِلهی وَاَلْهِمْنی وَلَهاً بِذِکْرِکَ اِلی ذِکْرِکَ، وَهِمَّتی فی رَوْحِ نَجاحِ اَسْمآئِکَ وَمَحَلِّ قُدْسِکَ،
خدایا در دلم انداز شیدایی و شیفتگی ذکر خود را پیاپی و همتم را در نشاط فیروز شدن اسمائت و محل قدست قرار ده،
اِلهی بِکَ عَلَیْکَ اِلاَّ اَلْحَقْتَنی بِمَحَلِّ اَهْلِ طاعَتِکَ، وَالْمَثْوَی الصّالِحِ مِنْ مَرْضاتِکَ، فَاِنّی لا اَقْدِرُ لِنَفْسی دَفْعاً، وَلا اَمْلِکُ لَها نَفْعاً،
خدایا به حق خودت بر خودت سوگند که مرا به محل فرمانبرداریت و جایگاه شایسته ای از مقام خشنودیت برسانی زیرا که من قادر بر دفع چیزی از خود نیستم و مالک سودی هم برایش نیستم،
اِلهی اَنَا عَبْدُکَ الضَّعیفُ الْمُذْنِبُ، وَمَمْلُوکُکَ الْمُنیبُ، فَلا تَجْعَلْنی مِمَّنْ صَرَفْتَ عَنْهُ وَجْهَکَ، وَحَجَبَهُ سَهْوُهُ عَنْ عَفْوِکَ،
خدایا من بنده ناتوان گنهکار تو و مملوک زاری و توبه کننده به درگاهت هستم پس مرا در زمره کسانی که روی از آنها گرداندی و غفلتشان مانع از گذشت تو گشته قرارم مده،
اِلهی هَبْ لی کَمالَ الاْنْقِطاعِ اِلَیْکَ، وَاَنِرْ اَبْصارَ قُلُوبِنا بِضِیآءِ نَظَرِها اِلَیْکَ،
خدایا بریدن کاملی از خلق بسوی خود به من عنایت کن و دیدههای دلمان را به نور توجهشان به سوی خود روشن گردان،
حَتّی تَخْرِقَ اَبْصارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ، فَتَصِلَ اِلی مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ، وَتَصیرَ اَرْواحُنا مُعَلَّقَةً بِعِزِّ قُدْسِکَ،
تا دیدههای دل پردههای نور را پاره کند و به مخزن اصلی بزرگی و عظمت برسد و ارواح ما آویخته به عزت مقدست گردد،
اِلهی وَاجْعَلْنی مِمَّنْ نادَیْتَهُ فَاَجابَکَ، وَلاحَظْتَهُ فَصَعِقَ لِجَلالِکَ، فَناجَیْتَهُ سِرّاً، وَعَمِلَ لَکَ جَهْراً،
خدایا قرارم ده از کسانی که او را خواندی و پاسخت داد و در معرض توجه قرارش دادی و او در برابر جلال تو مدهوش گشت و از این رو در پنهانی با او به راز گویی پرداختی ولی او آشکارا برائت کار کرد،
اِلهی لَمْ اُسَلِّطْ عَلی حُسْنِ ظَنّی قُنُوطَ الاَیاسِ، وَلاَ انْقَطَعَ رَجآئی مِنْ جَمیلِ کَرَمِکَ،
خدایا به خوش بینی من نا امیدی را مسلط مکن و امیدم را که به کرم نیکویت دارم قطع مکن،
اِلهی اِنْ کانَتِ الْخَطایا قَدْ اَسْقَطَتْنی لَدَیْکَ، فَاصْفَحْ عَنّی بِحُسْنِ تَوَکُّلی عَلَیْکَ،
خدایا اگر خطاهایم مرا از نظرت انداخته پس بدان اعتماد خوبی که به تو دارم از من درگذر،
اِلهی اِنْ حَطَّتْنِی الذُّنُوبُ مِنْ مَکارِمِ لُطْفِکَ، فَقَدْ نَبَّهَنِی الْیَقینُ اِلی کَرَمِ عَطْفِکَ،
خدایا اگر گناهانم بواسطه بزرگواریهای لطفت مرا بی مقدار ساخته ولی در عوض یقین به بزرگ توجه تو مرا هوشیار کرده،
اِلهی اِنْ اَنامَتْنِی الْغَفْلَةُ عَنِ الاْسْتِعْدادِ لِلِقآئِکَ، فَقَدْ نَبَّهَتْنِی الْمَعْرِفَةُ بِکَرَمِ آلائِکَ،
خدایا اگر بی خبری از آماده شدن برای دیدارت مرا به خواب فرو برده ولی در عوض معرفت به بزرگ نعمتهایت مرا بیدار کرده،
اِلهی اِنْ دَعانی اِلَی النّارِ عَظِیمُ عِقابِکَ، فَقَدْ دَعانی اِلَی الْجَنَّةِ جَزیلُ ثَوابِکَ،
خدایا اگر بزرگ کیفرت مرا به دوزخ میخواند ولی در مقابل پاداش فراوانت مرا به بهشت دعوت میکند،
اِلهی فَلَکَ اَسْئَلُ، وَاِلَیْکَ اَبْتَهِلُ وَاَرْغَبُ، اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد،
خدایا پس از تو خواهم و بسوی تو زاری کنم و بگرایم و از تو خواهم که درود فرستی بر محمّد و آل محمّد،
وَاَنْ تَجْعَلَنی مِمَّنْ یُدیمُ ذِکْرَکَ، وَلا یَنْقُضُ عَهْدَکَ، وَلایَغْفُلُ عَنْ شُکْرِکَ، وَلا یَسْتَخِفُّ بِاَمْرِکَ،
و مرا از کسانی قرارم دهی که پیوسته به یاد تواند و پیمانت را نمیشکنند و از شکر تو غافل نشوند و دستور تو را سبک نشمارند،
اِلهی وَاَلْحِقْنی بِنُورِ عِزِّکَ الاْبْهَجِ، فَاَکُونَ لَکَ عارِفاً، وَعَنْ سِواکَ مُنْحَرِفاً، وَمِنْکَ خآئِفاً مُراقِباً،
خدایا برسان مرا به نور درخشان عزتت تا عارف به ذاتت باشم و از غیر تو روگردان باشم و از تو ترسان و نگران باشم،
یا ذَا الْجَلالِ وَالاِکْرامِ، وَصَلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّد رَسُولِهِ وَآلِهِ الطّاهِرینَ، وَسَلَّمَ تَسْلیماً کَثیراً.
ای صاحب جلالت و بزرگواری و درود خدا بر محمّد پیامبرش و بر آل پاکش باد و سلام بسیار بر ایشان باد.
این مناجات از مناجاتهای پر ارزش ائمّه(علیهمالسلام) است و دارای مضامین عالیهای است که در هر وقت حضور قلبی باشد، خواندن آن و فکر کردن در مفاهیم آن، مناسب است.
فضیلت شعبان
رسول خدا صلیالله علیه و آله فرمودند: ان رجب شهرالله و شعبان شهری و شهر رمضان شهر امتی؛ رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است.
همچنین فرمودند: شعبان شهری رحماللّه من أعاننی علی شهری؛ شعبان ماه من است خدا بیامرزد کسی که مرا به ماه من اعانت کند و نیز در حدیثی دیگر پیامبر(ص) میفرماید: ماه شعبان ماهی است که اعمال انسانها بالا میرود در حالیکه مردم از آن غفلت میکنند.